เกือกม้า รองเท้าสำหรับม้าที่มีหลายแบบให้เลือกมากกว่าที่คิด

นับตั้งแต่การถือกำเนิดอุปกรณ์ป้องกันกีบม้าจากอุปกรณ์หุ้มกีบเมื่อ 400 ปีก่อนคริสต์ศักราช สู่การพัฒนาเป็น Hipposandal ของชาวโรมัน ก่อนจะพัฒนาเป็นเกือกแบบตอกตะปูที่คุ้นเคยเมื่อราว ๆ พันกว่าปี และด้วยกาลเวลาปัจจุบัน วัสดุโลหะทรง U ก็ได้มีการพัฒนาด้านดีไซน์ เพิ่มฟังก์ชั่น วัสดุ ซึ่งช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการป้องกันเกือกม้าตั้งแต่ม้าที่แข็งแรงสมบูรณ์จนถึงม้าที่เจ็บป่วย ซึ่งในวันนี้จะมาเจาะข้อมูลของเกือกม้าตั้งแต่ส่วนประกอบ ประเภทต่าง ๆ จนถึงวัสดุที่มีมากกว่าเหล็กที่หลายคนอาจจะไม่เคยเห็นมาก่อน

ส่วนประกอบเกือกม้า

ในเกือกม้ามาตรฐาน 1 ชิ้น จะมีส่วนประกอบดังนี้

ตัวเกือก (Body/Web) ส่วนที่เป็นแผ่นเหล็กหรือวัสดุอื่น ๆ ที่ครอบและรองรับผนังกีบ (Hoof Wall)

ขากเกือกม้า (Branches หรือ Limbs) ส่วนโค้งสองข้างที่ขยายจากส่วนหัวเกือกไปจนถึงส้นเกือก เกือกม้าหนึ่งชิ้นจะมีสองข้าง

หัวเกือก (Toe)เป็นส่วนที่ม้าสัมผัสพื้นเป็นอันดับแรกในการก้าวเดิน

ส้นเกือก (Heel)ปลายสุดของขากเกือกม้าทั้งสองข้าง เป็นส่วนที่รองรับส้นกีบ

ร่องตะปู (Nail Groove/Crease) ร่องที่วิ่งไปตามขอบด้านนอกของตัวเกือกม้า ใช้สำหรับฝังหัวตะปูให้เสมอกับพื้นผิวเกือก เพื่อป้องกันไม่ให้หัวตะปูสึกหรอเร็วเกินไป

รูตะปู (Nail Holes) รูที่เจาะผ่านร่องตะปู มีตำแหน่งที่กำหนดไว้อย่างแม่นยำ เพื่อให้ตะปูยึดเข้ากับส่วนที่หนาที่สุดของผนังกีบม้าโดยไม่ทำอันตรายต่อส่วนที่อ่อนไหว (Quick)

ขอบในและขอบนอก (Inner Rim & Outer Rim) ขอบด้านใน (ด้านที่ติดกับกีบ) และขอบด้านนอก (ด้านที่สัมผัสพื้น)

คลิป (Toe Clip/Side Clips) ส่วนที่ยื่นขึ้นมาเล็กน้อยจากขอบเกือกม้า (ตรงหัวหรือด้านข้าง) มีไว้เพื่อช่วย ยึดเกือกม้าให้อยู่กับที่และป้องกันไม่ให้เกือกเลื่อน ไปด้านหลังเวลาที่ม้าออกแรงดันตัว

สำหรับอุปกรณ์เสริมอื่น ๆ ได้แก่ ตะปูเกือกม้า (Horseshoe Nails) เป็นตะปูที่ออกแบบสำหรับยึดเกือกม้า, ปุ่มกันลื่น (Calks/Studs) อุปกรณ์สำหรับติดส้นเกือก, กาวยึดเกือกม้า เป็นต้น

ประเภทเกือกม้าที่น่ารู้

1.เกือกม้าทรงตัว U

เป็นเกือกม้าทรงมาตรฐานสำหรับใช้งานทั่วไป และม้าที่มีสุขภาพดี ซึ่งจะออกแบบให้กระจายน้ำหนักลงกีบเท้าส่วนหน้าเพื่อเพิ่มความมั่นคง ลดการบาดเจ็บระหว่างวิ่ง

แต่ก็มีเกือกม้าทรง U Shape ที่ถูกปรับแต่งเพื่อให้ใช้งานในสถานการณ์เฉพาะ ได้แก่ Racing Horse Shoes ที่จะทำจากอะลูมิเนียมน้ำหนักเบา, Studded or traction horseshoes เกือกที่มีรูต่อเดือยกันลื่นเพิ่มสำหรับใช้ในพื้นลื่นหรือขรุขระ เช่น พื้นโคลน โดยที่สามารถถอดรูกันลื่นเพื่อเดินบนพื้นเรียบได้, Rim shoes เป็นเกือกม้าที่มีความสูงตัวเกือกมากกว่าเกือกมาตรฐาน มีส่วนร่องที่ลึกกว่าเล็กน้อย และมีการตัดเฉียงที่ขอบนอกซึ่งจะเรียกว่า Fullering สำหรับม้าที่ต้องการเข้าโค้งด้วยความเร็ว

2.เกือกม้าแบบมีบาร์

สำหรับเกือกม้าชนิดนี้จะมีการเสริมบาร์ตรงบริเวณส้นเกือก ซึ่งมีแบบบาร์ตรง (Straight bar), บาร์โค้ง (Eggbar) ซึ่งการเพิ่มบาร์ หรือส่วนรองด้านหลังจะช่วยกระจายน้ำหนักกีบเท้าได้ทั่วถึง ซึ่งจะเหมาะสำหรับการรักษาอาการบาดเจ็บที่กีบเท้า และกระดูกเท้า อาทิ โรคนาวิคูลาร์ซินโดรม, โรคกีบอักเสบของม้า เป็นต้น อีกทั้งยังมีเกือกทรงหัวใจ (Heart bar shoes) ที่จะออกแบบส่วนบาร์ให้เป็นสามเหลี่ยมด้านในเพื่อรองส่วนกลางฝ่าเท้าของม้า จึงทำให้รูปทรงโดยรวมมีรูปเป็นหัวใจ

3. เกือกม้าแบบอื่น

เป็นเกือกม้าที่ถูกออกแบบให้สำหรับการดูแลปัญหากีบม้าที่ไม่สามารถใช้ตะปูยึดได้ เช่น การใช้กาวยึดเกือกม้า เป็นต้น

นอกจากนี้ยังมี Hoof boots ที่คล้ายกับรองเท้าสำหรับม้าด้วย

วัสดุเกือกม้า

สำหรับวัสดุเกือกม้าก็จะมีหลายแบบด้วยกัน ดังนี้

เหล็ก

เป็นเกือกม้าที่พบได้บ่อยที่สุด มีความทนทานสูง ปรับแต่งได้ง่าย

อะลูมิเนียม

เป็นวัสดุที่เน้นใช้สำหรับม้าแข่งเป็นหลัก เนื่องจากมีน้ำหนักเบา แต่ข้อเสียคือความทนทานต่ำกว่าเหล็ก

ยาง ซิลิโคน โพลิยูรีเทน

เป็นวัสดุที่สำหรับม้าที่กีบหรือเท้าได้รับบาดเจ็บ เนื่องด้วยคุณสมบัติดูดซับแรงกระแทกได้ดี และมีความยืดหยุ่นมากกว่าเกือกม้าเหล็ก

วัสดุคอมโพสิต

เกือกม้าคอมโพสิตมีน้ำหนักเบา และมักจะขึ้นรูปเข้ากับกีบม้าได้โดยตรง ช่วยลดเสียงรบกวน และส่วนใหญ่ใช้เพื่อการบำบัดรักษาในกรณีที่ไม่สามารถใช้เกือกม้าทั่วไปได้

แม้เกือกม้าจะเป็นชิ้นส่วนที่เรียบง่ายไม่ซับซ้อน แต่ด้วยอุปกรณ์ที่ช่วยประคองกีบม้านี้ถือได้ว่ามีส่วนสำคัญที่ช่วยให้ม้าเดินทางหรือวิ่งได้สะดวก มีส่วนช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ และสมรรถนะ รวมถึงการสนับสนุนดูแลอาการบาดเจ็บส่วนเท้าของม้าไม่ให้รุนแรงขึ้น ถือได้ว่าเป็นอุปกรณ์ที่ไม่ควรมองข้ามทีเดียว

ที่มา:

• https://www.farmhousetack.com/blogs/barn-blog/8-types-of-horseshoes-and-how-theyre-different?srsltid=AfmBOor2WETEgA7v6fmXoRjnd5Rv-f79-XUCvLpqBq4EV9bqZKMvoJKK
• https://www.farmhousetack.com/blogs/barn-blog/parts-of-a-horse-horse-anatomy-with-pictures-equestrians-guide
• https://www.strathornfarm.co.uk/equipment/types-of-horseshoes/